Pocałunek pod strzęślą, czyli moc jemioły pospolitej

Jest takie zioło, które wyjątkowo kojarzy się z bożonarodzeniową porą roku. Niestety nie jest ono zbyt urodziwe, w dodatku pasożytuje na innych gatunkach i dlatego niewielu z nas posądzałoby je o właściwości lecznicze. Mimo to sprzyja pocałunkom i podobno drzemie w nim magiczna moc, dlatego też gałązek jemioły pospolitej nie może zabraknąć w najbliższych dniach w naszych domach.

Dlaczego jemioła rośnie tak wysoko?

Jemioła pospolita (Viscum album) należy do rodziny sandałowcowatych lub – w zależności od systematyki – do jemiołowatych. Tę roślinę zna każdy i z łatwością rozpozna zwłaszcza w okresie późnojesiennym i zimowym, kiedy po stracie liści uwidacznia się między gałęziami drzew. Tam bowiem znalazła sobie najlepsze środowisko do wzrostu. Może to dość niespotykane siedlisko na bytowanie kolistego krzewu, ale sprytna jemioła korzysta dzięki temu z uprzejmości większego sąsiada, nie przejmując się przy tym ewentualnym jego sprzeciwem. Dzięki substancjom mineralnym i wodzie, które pobiera od drzewa, może swobodnie wzrastać i rozwijać się. Obranie takiej wysokości ma jeszcze dodatkową zaletę – pomaga jemiole rozmnażać się, tym razem przy pomocy dwóch gatunków ptaków – jemiołuszek i paszkotów – smakoszy białych kleistych owoców. Ptaki te zajadają się owocami jemioły, po czym przelatują od drzewa do drzewa, ostrząc sobie dzioby o ich kory, a tam gdzie nadlecą, robią odchody, w których znajdują się nasiona jemioły. W ten sposób nie trudząc się nadto jemioła przenosi się na kolejne drzewa.

Święta roślina Celtów

Jemioła od dawna fascynowała ludzi czy to za sprawą nietuzinkowego wyglądu i miejsca zamieszkania, czy białych lepkich owoców. Dla Celtów była najważniejszą, a zarazem świętą rośliną. Zrywano ją tylko w 6 dniu księżycowego miesiąca. Dokonywali tego druidzi prawdopodobne odcinając ją złotym sierpem i uważając, by jemioła nie spadała na ziemię. Druidzi jako najwyżsi celtyccy kapłani wierzyli, że jemioła dodana do napoju przywraca zwierzętom płodność. Zalecali jej spożywanie także ludziom jako remedium na zatrucia. Symbolizowała wieczności za sprawą swojego wiecznie zielonego koloru. Kulturowymi spadkobiercami wierzeń związanych z jemiołą byli Anglicy. W tym wypadku przypisywali roślinie moc urodzaju i pomyślności. W okresie świątecznym wierzono, że jemioła umocni miłość i obdarzy płodnością zwłaszcza panów. Z Wysp Brytyjskich przywędrował do nas zwyczaj zawieszania gałązek pod sufitem i całowania pod nimi z nadzieją na trwały związek lub choć doraźną przyjemność. Jemioła dla wielu jest symbolem dostatku. Związany jest z nią jeszcze jeden przesąd mówiący, że jeśli krzew, usychając zachowa kolor, to kolejny rok będzie pomyślny.

Właściwości jemioły pospolitej

Prócz wiary w magiczną moc wierzono od dawna również w prozdrowotne działania i własności lecznicze jemioły. Do dziś roślina ta wykorzystywana jest w medycynie, choć wiele osób korzysta z jej walorów często bezwiednie, ponieważ wyciąg z pędów i liści stosuje się w preparatach leczniczych takich jak np. w Cardiosan, Sklerosan i krople Neocardina. Dzięki zawartym w zielu substancjom aktywnym m.in. flawonoidom, aminom i kwasom organicznym, wyciąg ziołowy obniżają nieznacznie ciśnienie krwi na skutek bezpośredniego działania na serce poprzez zmniejszenie napięcia ścian naczyń krwionośnych. Kuracje z zastosowaniem jemioły zaleca się w przypadku:

• choroby nadciśnieniowej;

• przy podwyższonym ciśnieniu krwi lub jego zmianach;

• w okresie menopauzy;

• pomocniczo przy miażdżycy;

• przy częstych krwotokach z nosa;

• przy obfitych menstruacjach.

Należy pamiętać, że jemioła w za dużych dawkach może szkodzić zdrowiu, wywołując wymioty, biegunki, a nawet wpływać na ośrodkowy układ nerwowy. Stosowanie środków farmakologicznych wymaga konsultacji z lekarzem i odradzałabym podawania jej w jakiejkolwiek formie na własną rękę, zwłaszcza długotrwale. W ziołolecznictwie wykorzystywane jest ziele jemioły, najlepiej tej, zrywanej z dębu, topoli lub brzozy, ponieważ pasożytując na tych drzewach osiąga najkorzystniejsze działanie lecznicze. Preparaty ziołolecznicze mogą być podawane w postaci naparów, także z dodatkiem innych ziół np. skrzypu, pod postacią maceratu oraz jako dodatek do kąpieli.

W ziołolecznictwie jemioła wykorzystywana jest jako lek uspokajający, zmniejszający ciśnienie krwi i regulujący rytm serca. Rzadziej stosowana bywa zewnętrznie przy oparzeniach lub chorobach alergicznych.

Jemioła odświeża i łagodzi skórę

W kosmetyce stosowanie jemioły jest znacznie bezpieczniejsze i bez obaw kuracje można przeprowadzać samemu. Napar z łyżki ziela może posłużyć do przemywania skóry tłustej z problemami łojotokowymi, a także skóry suchej i wrażliwej ponieważ wygładza i łagodzi ją. Odwary z ziela można dodawać do kąpieli. Wówczas 3-4 łyżki ziół zalewamy 2 litrami wrzątku, ale nie gotujemy, a parzymy pod przykryciem przez kilka minut. Taka kąpiel działa relaksacyjnie, odprężająco, oczyszcza i łagodzi skórę, a także daje uczucie świeżości. W celu oczyszczenia skóry z toksyn należy brać taką kąpiel dwa razy w tygodniu przez 15 minut w ciągu dwóch miesięcy. Dla uproszczenia sprawy ziele jemioły w saszetkach przeznaczonych do przygotowania kąpieli można kupić w sklepach zielarskich i internetowych np. firmy Herbapol.

Zastosowanie jemioły w terapii antyrakowej

W ostatnich latach coraz częściej wspomina się o tym, że ekstrakt z jemioły ma właściwości przeciwrakowe i może być stosowany sam lub w połączeniu z konwencjonalną chemioterapią. W różnych ośrodkach na świecie trwają badania kliniczne na ten temat, a nawet w niektórych krajach ekstrakt ten wykorzystywany jest w leczeniu pacjentów z rakiem jelita grubego. Należy jednak zachować umiarkowany entuzjazm. Ten rodzaj właściwości nie został jeszcze do końca przebadany, a właściwości jemioły różnią się w zależności od gatunku i drzewa, na którym rosła. W badaniach prowadzonych w Australii wynika, że wyjątkowo efektywny okazał się ekstrakt z gatunku rosnącego na jesionach, który skutecznie zwalczył komórki nowotworowa, a przy tym łagodniej oddziaływał na te zdrowe. Jest to dopiero początek badań poświęconych antyrakowym właściwościom jemioły, jeśli okazałyby się na tyle skuteczne, by stosować je w terapii, to byłoby to sporym udogodnieniem dla chorych, bowiem oznaczałoby leczenie bez dokuczliwych skutków ubocznych chemioterapii.

Jak mawia ludowe przysłowie "Bez jemioły roczek goły, dlatego z najlepszymi życzeniami bożonarodzeniowymi zachęcam do zawieszenia jemioły pod sufitem :)