Suplementy diety czy leki - co wybrać?

Zastanawialiście się kiedyś, czym różnią się suplementy diety od leków? Zarówno jedne jak i drugie można kupić w aptece, poza tym często mogą bazować na tej samej substancji aktywnej np. pochodzenia roślinnego. Czy zatem lepiej sięgać po suplementy, czy są one bezpieczniejsze w stosowaniu, a może mniej skuteczne niż leki ziołowe?

Czy wiecie, że na przykład mięta w saszetkach do zaparzania może być zarówno suplementem diety jak i lekiem, a wszystko to zależy od kilku czynników i niuansów naszego prawodawstwa. Pacjenci często nie widzą różnicy pomiędzy suplementami diety a produktami leczniczymi. W błąd skutecznie wyprowadzają nas reklamy oraz marketing producencki. Wierzymy w takie same dobroczynne właściwości zarówno jednych jak i drugich, tymczasem w rzeczywistości różnice zasadzają się przede wszystkim na tym, co dla nas najważniejsze – jakości i skuteczności działania.

Gwarancja jakości

Leki ziołowe to w naszym prawodawstwie produkt leczniczy roślinny zawierający jako składniki czynne jedną lub więcej substancji, przetworów roślinnych. Należą do nich np. krople miętowe, kwiat lipy do zaparzania, mięta w saszetkach, maść majerankowa, olej rycynowy i wiele wiele innych. Jednakże produkty roślinne, które umownie nazwijmy lekami ziołowymi muszą zostać dopuszczone do obrotu zgodnie z prawem farmaceutycznym i zostać zarejestrowane w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, a więc na podstawie podobnych kryteriów jak leki syntetyczne.

Przed zarejestrowaniem każdy producent musi przedstawić bardzo szczegółową dokumentację dotyczącą między innymi: naukowej charakterystyki substancji aktywnej, danych dotyczących badań jakościowych, toksykologicznych, farmakologicznych, przedklinicznych i klinicznych (w przypadków produktów roślinnych rzadziej), bezpieczeństwa stosowania, skuteczności terapeutycznej oraz trwałości takiego produktu. W przypadku produktów roślinnych ze względu na naturalne pochodzenie i często długą tradycję stosowania, wymagania przy rejestracji leków roślinnych są zmniejszone w stosunku do "zwykłych" leków chemicznych. Niemniej pod względem norm jakości żadnych odstępstw nie ma i musza one spełniać Dobrej Praktyce Wytwarzania (GMP). Z punkty widzenia konsumenta jest to niezwykle ważna kwestia, bowiem dzięki temu mamy pewność, że każdy produkt leczniczy roślinny, będący w obrocie jest wytworzony zgodnie z wysokimi normami, a np. zioła użyte do ich produkcji są przebadane pod kontem zawartości substancji toksycznych oraz stężenia substancji aktywnych. Nazywa się to standaryzowaniem, a więc oznacza to, że lek ziołowy zawiera ściśle określoną ilość składników odpowiedzialnych za efekt leczniczy. Uprawiane są wyselekcjonowane odmiany danego zioła, zapewniające wysoką jakość surowca. Standaryzacja leku roślinnego zapewnia ujednolicenie zawartości związków czynnych w każdej porcji leku (tabletce). Jedynie surowiec spełniający znormalizowane wymagania jakościowe może być wykorzystany do produkcji ziołowych produktów leczniczych. Standaryzacja dotyczy składników odpowiedzialnych za efekt leczniczy, ale także składników niepożądanych. Ponadto leki ziołowe podlegają również Dobrej Praktyce Dystrybucji (GDP), która gwarantuje bezpieczne przyjmowanie, transportowanie, przechowywanie i wydawanie produktów leczniczych.

W deszczu suplementów

W aptekach obok produktów leczniczych pojawia się coraz więcej preparatów oznaczanych jako suplementy diety. Preparaty takie można zakupić nie tylko w aptece, ale również w drogeriach, sklepach czy na stacjach benzynowych. Według definicji suplementy diety to środki spożywcze, które mają za zadanie uzupełnić naszą dietę, są źródłem witamin, składników mineralnych lub innych substancji, ale nie mają właściwości leczniczych, Mimo to ze wszech stron jesteśmy bombardowani reklamami suplementów na wszelkie możliwe bolączki, dolegliwości czy schorzenia, choć ich skuteczność nie jest gwarantowana, bo nie może być. Jeśli zaś chodzi o aspekt prawny, to aby suplement diety został wprowadzony do obrotu, producent takiego preparatu ma obowiązek powiadomienia Głównego Inspektora Sanitarnego za pośrednictwem elektronicznego systemu powiadamiania oraz przedstawienia projektu etykiety. Producent suplementu diety nie musi zatem przedstawiać informacji o skuteczności i bezpieczeństwie stosowania swojego preparatu, a zioła użyte do ich produkcji nie muszą być poddawane standaryzacji. Z tego względu nasz rynek zalewają kolejne to suplementy diety dostępne na każdym kroku. Ich wprowadzenie na rynek jest bardzo proste, a ze względu na dezinformacje wśród pacjentów/konsumentów często sięgamy po nie, bo nie zdajemy sobie sprawy z różnic między nimi a lekami. Podsumujmy zatem główne różnice między lekami ziołowymi i suplementami:

A teraz przykład: Weźmy tabletki COLFARM 30 tabletek „Melisa. Zioła w tabletkach” i „Melisę. Zioła do zaparzania” z serii Zielnik Apteczny firmy Herbapol. W jednym i w drugim przypadku mamy do czynienia z ziołami. Diabeł tkwi zatem w szczegółach. Nie dajmy się zwieść etykiecie i opisowi produktu – to są zabiegi marketingowe, mające wzbudzić nasze zainteresowanie i zaufanie. Jeśli zależy nam na wysokiej jakości surowca (w tym wypadku melisie) i chcemy mieć pewność co do jakości użytych ziół należy wybrać produkt leczniczy, a jeśli mamy ochotę tylko wspomóc naszą dietę, możemy sięgnąć po tabletki. Skuteczniejsze zawsze będą leki, jeśli sięgamy po zioła, aby załagodzić objawy lub wspomóc leczenie, wybierajmy leki, a jeśli np. chcemy uzupełnić naszą dietę w krzemionkę, bo zależy nam na lśniących włosach i silniejszych włosach, możemy suplementować dietę tabletkami ze skrzypem. Wszystko zależy od nas i naszych oczekiwań. Przykładów takich można mnożyć, na koniec jeszcze jedna para produktów: tabletki "Tymianek i Podbiał" firmy Omega Pharma, które są produktem leczniczym oraz często spotykane w supermarketach pastylki na gardło "Herbitussin", będące suplementem diety. Decyzję pozostawiam Wam ;)

Nie mam na celu pokazania, że suplementy diety są gorsze, mogą być to wysokiej jakości preparaty, niestety wybierając je kupujemy poniekąd kota w worku. Jeśli zależy nam na efekcie leczniczym i chcemy, żeby takie właściwości wykazywały zioła, które stosujemy, zwracajmy uwagę na to, czy są one dostępne pod postacią produktu leczniczego. Jeżeli mam możliwość, wybieram preparat leczniczy – mam wtedy pewność, że to co podaję swoim bliskim jest sprawdzone, skuteczne i kontrolowane przez surowe organy.

Jeśli zaś chcecie mieć pewność, że wybrany przez Was produkt jest lekiem, możecie sprawdzić to tu: Wyszukiwarka produktów leczniczych. Po wpisaniu w wyszukiwarkę np. kropli miętowych, ukazuje nam się lista wszystkich leków spełniających te kryteria, które są dopuszczone do obrotu.