Słoneczny oman wielki

Chyba żadne zioło lepiej nie symbolizuje pełni lata niż oman wielki. Nawet jego łacińska nazwa (Inula helenium) związana jest ze słońcem. Oman wielki to wieloletnia roślina, która jeszcze od czasu do czasu można spotkać na ogrodowych rabatach, natomiast coraz rzadziej wykorzystywana jest w ziołolecznictwie i to niestety wielki błąd. Oman wielki ma wiele właściwości leczniczych łagodzących choroby układu oddechowego i pokarmowego. Słowem słoneczny oman wielki - nie mami i zdrowie latem poprawi!

Oman wielki jest wieloletnią byliną, która dziko porasta świetliste zarośla oraz pojawia się nad brzegami zbiorników wodnych. Czasem można ją spotkać w przydomowych ogródkach, ponieważ jako roślina prosta w pielęgnacji, a do tego zdobna, doskonale prezentuje się na klombach. Drugi człon nazwy nawiązuje do imponujących rozmiarów rośliny, która urasta do nawet 1,5 - 2 metrów. Charakteryzuje się olbrzymimi liśćmi (odzimkowymi) tym większymi, im niżej osadzonymi na lekko owłosionej łodydze, która lekko rozgałęzia się u góry. Na szczycie łodygi wyrastają żółte kwiatki o drobnych wąskich piórkowych płatkach.

Oman jako roślina zielarska stosowany był w starożytności. Trzy tysiące lat p.n.e. używano go dość często w postaci nalewki. Podobno św. Paweł zalecał jego spożywanie przy dolegliwościach żołądkowych. W Starożytnym Rzymie zaś używano go także jako przyprawy i podawano po obfitych ucztach, by usprawnić przemianę materii. W Średniowieczu wytwarzano z niego lecznicze wino, uważając oman za roślinę niezwykle pomocną w leczeniu wielu chorób, w tym nawet dżumy. Poza tym w historii lecznictwa stosowany był przede wszystkim jako lek odkażający przy infekcjach lub stanach zapalnych dróg oddechowych. Podawano go jako preparat wykrztuśny, łagodzący kaszel, objawy gruźlicy lub innych chorób zakaźnych, aplikując go w formie inhalacji. Olejek omanowy charakteryzuje się działaniem antyseptycznym. Z tego powodu, nim wprowadzono antybiotyki, stosowano go do odkażania, leczenia owrzodzeń i gnijących ran.

Właściwości

Właściwości poprawiające pracę układu pokarmowego oman wielki zawdzięcza inulinie występującej w jego kłączach, bulwach i dolnych częściach łodygi nawet w 40%. Dzięki tak wysokiemu stężeniu tej substancji oman powoduje obniżenie poziomu cholesterolu i lipidów w surowicy krwi, usprawnia pracę przewodu pokarmowego, redukuje toksyczne produkty przemiany materii oraz poprawia wchłanianie wapnia z układu pokarmowego.

Z ciekawostek duża zawartość inuliny znajduje się także w:

• kłączu słonecznika bulwiastego;

• korzeniu cykorii podróżnik;

• korzeniu mniszka lekarskiego.

Odkażające i wykrztuśne działanie omanu wynika z tego, że jego aktywne składniki wchłaniają się, a następnie są wydzielane przez pęcherzyki płucne wraz z wydychanym powietrzem. Z tego względu oman jest stosowany z powodzeniem w leczeniu zakażeń i nieżytów oskrzeli, płuc i tchawicy, a także stanów zapalnych krtani i gardła. Dodatkowo zawarta w nim helenina działa bakteriobójczo i przeciw zapalnie, podobnie jak azulen (znajdujące się także w rumianku) i pentainen - pochodna tymolu, które zwalczają drobnoustroje rozwijające się w jamie ustnej i gardle. Dobroczynnymi substancjami są także fitosterole i sole mineralne. Taka kompozycja leczniczych substancji sprawia, że wyciągi z omanu wielkiego mają działanie żółciopędne, pomagają w leczeniu chorób wątroby, a także działają rozkurczowo, napotnie i moczopędnie. Roślina doskonale sprawdzi się zatem w przeziębieniach i chorobach układu moczowego np. kamicy, zapaleniach itp.

Dzięki działaniu bakteriobójczemu i grzybobójczemu, ekstrakty z byliny pomogą zwalczyć pleśniawki, wypryski, owrzodzenia i zmiany skórne. Ponadto roślina działa przeciwnowotworowo i jest naturalnym probiotykiem.

Przepis na wino omanowe

• korzeń omanu

• ok. 5 gwiazdek anyżu

• dziurawiec

• tysiącznik

• 50 g rodzynek

• 1,5 l wytrawnego

Korzeń macerować 14 dni w winie wraz z ziołami i przyprawami. Pić kieliszek pół godziny przed posiłkiem.

Napar z korzenia

Stosuje się przy dolegliwościach dróg oddechowych.

1 łyżeczkę rozdrobionych lub zmielonych suszonych korzeni zalać wrzątkiem i parzyć przez ok. 20 min. Gdy napar trochę przestygnie dodać 1 lub dwie łyżeczki miodu. następnie popijać napar po kilka łyków rzez cały dzień.

Uprawa w przydomowym zielniku

Oman należy do wyjątkowo łatwych w uprawie ziół. Zabiegi pielęgnacyjne ograniczają się do zwalczania chwastów, ewentualnych szkodników oraz chorób. Roślina nie ma specjalnych wymagań co do gleby ‒ najlepiej by była półprzepuszczalna i wilgotna. Roślina może rosnąć na stanowiskach słonecznych lub częściowo zacienionych. Jest także odporna na mróz. Oman rozmnaża się przez kłącza lub nasiona. W związku z tym, planując jego uprawę, należy wziąć pod uwagę to, że będzie intensywnie się rozrastać w ogrodzie. Jeśli chcemy tego uniknąć powinniśmy systematycznie usuwać jego korzenie lub zastosować plastikowe podziemne blokady.

Zbiór i suszenie

Surowcem zielarskim jest bulwiaste podziemne kłącze (Radix Inulae). Do celów leczniczych uprawia się oman wysiewany na wilgotnych, gliniastych gruntach. W 2-3 roku wegetacji jesienną porą zbiera się korzenie i kłącza. Następnie surowiec należy umyć, a grubsze fragmenty podzielić na mniejsze części i wysuszyć w temperaturze do 35°C.

Uwaga! Kobiety w ciąży oraz karmiące przed spożyciem preparatów sporządzonych z omanu wielkiego powinny skonsultować się z lekarzem.

#inulina #omanwielki #cholesterol #miażdżyca